...Үргэлжлэл

TlistBox компонент: listbox контрол нь өмнө нь өгөгдсөн утгуудаар цэс үүсгэж жагсааж үзүүлдэг. listbox контролыг нь стандарт болон Ownеr-draw гэж ангилдаг.-Стандарт гэдэг нь энгийн listbox юм.-Owner draw гэдэг нь run-time үед түүнийг хэрэглэгчийн интерфейс дээр зурах үеийн үйлдлийг програмчилж болох listbox юм. Listbox контрол нь дараах онцлог шинж чанаруудтай.
Columns: listbox-ын цэсний зүйлүүдийг жагсааж үзүүлэх баганы тоог тодорхойлно.
ExtendedSelect: үүнийг Multiselect шинж чанартай цуг ашигладаг. Хэрэв multiselect нь true, ExtendedSelect нь false үед сонголт хийх бүрд өмнө нь сонгосон зүйлүүд дээр нэмэгдсээр байх болно.
Items: listbox ын цэсний утгуудыг тодорхойлж өгнө.
multiselect: listbox-ын цэснээс нэгээс олон зүйлийг сонго болох эсэхийг тодорхойлж өгнө.
Sorted: Цэсний бичиглэлүүд өсөхөөр эрэмблэгдсэн байх эсэхийг тодорхойлно.
Style: ListBox нь owner-draw эсвэл стандарт байхыг тодорхойлно.
ItemIndex: Бичиглэл дэхь сонгогдсон элементын индексийг тодорхойлно. Эхний элементийн дугаар 0 байна. Хэрэв элемэнт сонгогдоогүй үед -1 байна.
TMaskEdit контрол
MaskEdit нь Edit контролтой төстэй боловч утасны дугаар, огноо, Zip Code зэрэг хэмжээ болон формат нь тодорхой мэдээллийг оруулж засварлах үед хэрэглэнэ. MaskEdit контрол нь Edit контролд байхгүй MaskEdit гэсэн шинж чанартай байдаг. Энэ шинж чанар нь MaskEdit контролд оруулах текст мэдээллийн форматыг тодорхойлж өгнө.
Combobox контрол
Combobox нь edit болон Listbox контролыг агуулсан компонент юм. Combobox компонентийн Combobox контрол нь listbox-той адил OwnerDraw байж болно. Combobox нь listbox-д байхгүй дараах онцлог шинж чанаруудтай байдаг.
Maxlength: Combobox-ын style шинж чанар нь csDropDown эсвэл csSimple утгатай байх үед edit контролд оруулж өгөх max тэмдэгтийн тоо.
Text: Цэснээс сонгосон утгыг илэрхийлнэ.
Style: энэ шинж чанар нь Listbox контролтой ижил үүрэгтэй боловч түүний авах утга өөр байдаг.
DropDownCount: Хамгийн их элементийн тоог тодорхойлно.
Товчтой ажиллах
Delphi-д 3 төрлийн товч байдаг.
1. Стандарт товч (button)
2. Зурагтай товч (BitBtn)
3. Хурдан ажиллагаатай товч (SpeedButton)


TButton товч
Энэ товч нь зөвхөн тексттэй товч юм.
TBitBtn товч
TBitBtn товч нь зураг болон тексттэй товч юм. Энэ товч нь дараах онцлог шинж чанаруудтай.
Glyph: товчны зургийг оруулж өгнө. (16x16 Pixel BMP зураг) Энэ тохиолдолд товчны зурагтай тохируулж гарчгийг өгөх хэрэгтэй.
Kind: товчны төрлийг тодорхойлж өгнө.
Layout: товчны зураг гарчгийн аль хэсэгт үзэгдэхийг тодорхойлно.
Margin: товчны зураг текстээс болон зүүн ирмэг хүртлэх зайг тодорхойлж өгнө. NumGlyph: Glyph шинж чанарт хадгалсан зурагны тоог тодорхойлж өгнө.
Spacing: товчны гарчиг болон зураг хоорондын зайг тодорхойлж өгнө.
StringGrid хүснэгт
Хоёр хэмжээст мэдээллийн хүснэгт юм. Жишээ нь Матрицын элементүүдэд тохиромжтой.
Property Col:Longint; Програм ажиллах үеийн баганы идэвхтэй нүдийг тооцоолно.
Property ColCount:LongInt; Хүснэгтэн дэх баганын тохиргоо.
Propety ColWidths; Хүснэгт дэх бүх баганы өргөнийг тохируулна.
Property FixedColor:Tcolor; Нүдний өнгийг тохируулна.
Property GridLineWidth:Integer; Хүснэгтийн нүд бүрийн хоорондох шугамын өргөнийг тохируулна.
Property Row :Longint;
propertyRowCount:LongInt; Хүснэгтийн мөрийг тооцоолно.
Property Cells[Acol,Arow:integer]:string; ARow мөр, Acol багана дахь хоёр хэмжээст массивийг агуулсан нүднүүд юм.
Property Cols[Index:Integer]:TStrings; Index гэсэн индекстэй баганууд.
Property Rows[Index:Integer]:TStrings; Index гэсэн индекстэй мөрүүд.

TImagelist компонент
ImageList компонент нь визуал биш компонент юм. Энэ компонент нь 16х16 pixel хэмжээтэй bitmap, Icon зургуудын цуглуулгыг үүсгэдэг. Зургийг нэмэхдээ уг компонент дээр хулганаар 2 товшиход үүсэх ImageListEditor цонхыг ашигладаг. Imagelist компонентэд хадгалсан зургуудыг MainMenu, PopUpMenu, Toolbar.. г.м компонентуудад өргөн ашигладаг. Энэ компонентын зургийг индексээр хандаж ашигладаг. зурагны индекс нь 0-ээс эхлэнэ эхэлдэг учраас N-р зургийг ашиглахын тулд N-1 индексээр хандана.
PopUpMenu, Toolbar зэрэг компонентуудыг ImageList компоненттой холбохдоо тэдгээрийн images шинж чанарт TImageList компонентын нэрийг олгоно. Дараа нь эдгээр компонентуудын зүйл тус бүрийн ImageIndex шинж чанарт зурагны индексыг тодорхойлж ImageList-ын зургийг ашигладаг.
Цэстэй ажиллах
Хоёр төрлийн цэс байдаг.
1. Үндсэн цэс. Энэ нь цонхны Titelbar-ын доор үзэгдэх цэс юм. Үндсэн цэсийг TMainMenu компонентыг ашиглаж үүсгэдэг.
2. Popup цэс. Хулганы баруун товчийг дарахад үүсэх цэс. Popup цэсийг TPopupMenu компонентыг ашиглаж үүсгэдэг. Popup цэсийг түүнийг ашиглах компоненттэй Popup шинж чанараар нь холбож өгнө. Дээрх хоёр компонент нь визуал бус компонентууд юм.
Үндсэн ба Popup цэс үүсгэх нь хоорондоо ижил. Цэс үүсгэхдээ TMainmenu эсвэл TPopupMenu компонентыг форм дээрээ байрлуулаад түүн дээр хулганаар 2 товшиход түүний нэрээр нэрлэгдсэн цэс үүсгэх цонх үүснэ. Уг цэсний зүйлүүдийн нэрийг түүний name шинж чанарт оруулаад Enter товч дарна. Хэрэв цэсний тухайн зүйлийг гарны Alt товчоор удирдах бол Caption шинж чанарт & тэмдгийг ашиглана. Тухайлбал:
&File=File,
&Open=Open
Цэсний зүйлүүдийг тусгаарлагч оруулах үед name шинж чанарт (-) утгыг оруулна. Цэсний зүйлүүдийн гүйцэтгэх үйлдлийг тодорхойлохдоо цэсний зүйлүүдийн нэр дээр хулганаар 2 товшиход үүсэх процедурт тодорхойлж өгнө. Жишээ нь Exit -ын хувьд:
procedure TForm1.Exit1Click(Sender:TObject);
begin
application.terminate;
end;
-ShortCut: Цэсний зүйлд тодорхойлогдсон үйлдлйиг гарны товчилсон гүйцэтгэх үед ShortCut шинж чанараас гарны хослолын товчны командыг сонгоно.
-AutoCheсked, Checked: Цэсний зүйлийн нэрийн өмнө сонголт хийх эсэхийг AutoCheсked -р тодорхойлно. Хэрэв цэсийг сонгосон үед Checked шинж чанар нь true утгатай болно.
*Дэд цэс үүсгэх: Цэсний зүйлийн нэр дээр хулганы дарахад гарах цэснээс Create Sub Menu командаар дэд цэсийг үүсгэдэг.Үндсэн цэс дээр хулганы баруун товч дарахад үүсэх цэсний Insert From Template... командыг бэлэн цэснээс цэсийг үүсгэх үед ашигладаг.
TCheckBox компонент
CheckBox нь сонгогдсон, сонгогдоогүй (on/off эсвэл true/false) утгуудыг илэрхийлж байдаг товч юм. Гэвч CheckBox компонентын AllowGrayed шинж чанар нь true үед cbChecked, cbUnChecked, cbGrayed гэсэн 3 төлөвтэй байна. cbGrayed төлөв нь cbChecked, cbUnChecked 2 төлөвийн завсрын утга юм. Жишээ нь: Windows Explorer цонхон дээр хэд хэдэн файлуудыг сонгоод тэдгээрийн аттрибутуудыг үзэхэд зарим файл нь system аттрибуттай байхад зарим файлд нь байхгүй байж болно. Үүнийг CheckBox-ын cbGrayed төлөвөөр илэрхийлдэг. Дээрх 3 төлөвийг түүний State шинж чанараар шалгадаг.
if checkbox 3. State = cbChecked then showMessage(`Checked`) else
if checkbox 3. State =cbUnChecked then showMessage(`UnChecked`) else
showMessage('Grayed');
TRadioBox компонент
TRadioBox товчийг ихэвчлэн олон сонголтуудаас зөвхөн нэгийг нь сонгох үед ашигладаг. Өөрөөр хэлбэл Radio товчнууд нь харилцан бие биенээ үгүйсгэж байдаг сонголттой товч юм. RadioBox -ыг ашиглахын тулд бүлэг Radiobox-ыг үүсгэх хэрэгтэй. Бүлэг Radiobox-ыг үүсгэхдээ RadioGroup эсвэл GroupBox -ыг ашиглана.
TRadioGroup
RadioGroup компонентыг зөвхөн бүлэг RadioBox-ыг үүсгэх үед ашигладаг. Бүлэг RadioBox үүсгэхдээ RadioGroup-ыг форм дээр байрлуулаад түүний Items шинж чанарт RadioGroup товчнуудын бүлэглэж байгаа гарчгийг өгнө.
Itemindex: сонгогдсон RadioBox-ын индексийг тодорхойлж байдаг.Энэ индекс нь 0-ээс эхэлдэг. Default утга нь -1 байдаг бөгөөд энэ утга нь RadioGroup-ын аль ч Radio товчийг сонгоогүйг илэрхийлнэ. Х эрэв: 1-р товч сонгогдох үед энэ шинж чанар нь 02 -р товч сонгогдох үед энэ шинж чанар нь 13 -р товч сонгогдох үед энэ шинж чанар нь 2.........г.м утгатай болно.Radio товчийг дарахад RadioGroup компонентын OnClick үзэгдэл биелж байдаг. Жишээ нь: Доорх зурагт үзүүлсэн шиг RadioGroup-ыг үүсгэсэн үед сонгогдсон товчийг дараах байдлаар үүсгэж болно.

Procedure TForm1.RadioGroup1.Click(Sender: TObject);
Begin
if radioGroup1.itemindex=0 then
showMessage('Ctrl товчоор')
else if radioGroup1.itemindex=1 then
showMessage('Ctrl+Shift товчуудаар')
else
showMessage('Alt+Shift товчуудаар');
end;
TGroupBox компонент
TGroupBox компонент нь ямар ч визуал компонентуудаар бүлэг үүсгэж чадна. Энэ компонентыг форум дээр байрлуулаад дараа нь бүлэг үүсгэх компонентуудаа GroupBox дээр байрлуулна. GroupBox нь янз бүрийн компонентуудаар бүлэг үүсгэдэг учир RadioGroup шиг ItemIndex шинж чанар байхгүй.
TEdit контрол
Edit нь дараах онцлог шинж чанаруудтай байдаг.
AutoSelect: Хэрэглэгч tab товч дарж уг компонентэд шилжих үед бүх текст нь автоматаар сонгогдох эсэхийг тодорхойлно.
AutoSize: фонтны хэмжээг өөрчлөхөд уг компонентын хэмжээ түүнийг дагаад өөрчлөгдөх эсэхийг одорхойлно.
CharCase: текстын үсэг зөвхөн томоор, зөвхөн жижигээр, том жижиг хосолсон байх эсэхийг тодорхойлно.
PasswordChar: текстыг одоор(*) эсвэл тэмдэгтээр (#0) үзүүлэх эсэхийг тодорхойлно.
Text: Edit контролд оруулсан текст мэдээллийг тодорхойлно.
Бутархай, бүхэл тоон хувьсагчийн утгыг Edit контролд үзүүлж ашиглах үед тэдгээрийг string төрөлрүү хувиргах хэрэгтэй.
IntVar=12.2 үед:
Edit1.text:=inttostr(IntVar);
RealVar=12;
Edit2.text:=FloatTostr(RealVar);
Үүний эсрэгээр Edit Controlooс бутархай, бүхэл тоо оруулж ашиглах үед string төрөл уруу хөрвүүлнэ.
InVar:=StrToInt(Edit1.Text);
RealVar:=StrtoFloat(Edit2.Text);
TcustomEdit класс дахь функц, method:
Procedure Clear; virtual; бүх текстийг цэвэрлэх.
Procedure ClearSelection; Сонгогдсон текстийг цэвэрлэх.
Procedure CopyToClipboard; Сонгогдсон текстийг Clipbaord уруу хуулах.
Procedure PasteFromClipboard; Сонгогдсон текстийг Clipbaord-оос курсорын байрлалд хуулах.
TLabel компонент
Label нь форм дээр тогтмол (статик) текстэн мэдээллийг үзүүлэхэд ашигладаг визуал компонент юм. Label дээр үзүүлэх текстын үсгийн хэмжээг түүний фонт шинж чанараар тохируулна. Label компонентын Caption шинж чанарт түүний үзүүлэх текст мэдээллийг олгодог.
Label1.Caption:='Delphi бол миний хамгийн сайн мэдэх програмчлалын хэл ';
Хэрэв Label компонент дээр string -ээс өөр төрөлтэй хувьсагчийн утгыг үзүүлэх үед түүнийг string төрөл рүү хөрвүүлэх хэрэгтэй.
Pi:=3.14 үед
label2.caption:=floatToStr(pi)
k:=121 үед label3.caption:=Inttostr(k);
Мөн label компонентын Caption-д залгаж утга олгож болно.
Label1.caption:=label1.caption+Label3.caption;

TImage компонент
TImage компонентийг Form дээр bmp, jpg, ico, wmf, emf зургийг үзүүлэх үед ашигладаг. Энэ компонентэд DesignTime үед ObjectInspector цонхны Picture шинж чанарт үзүүлэх гэж буй зургийг тодорхойлж өгнө. Мөн Runtime үед ч зурагны байрлалыг тодорхойлж ашиглаж болно. Жишээлбэл: Image1.picture.Loadfromfile(c:\picture\logo.bmp)
Image компонент нь дараах онцлог шинж чанаруудтай.
* Autosize - Зурагны хэмжээг дагаад Image компонентийн хэмжээ өөрчлөгдөх эсэхийг тодорхойлно.
* Center - Зургийг төв хэсэгт үзүүлэх эсэхийг тодорхойлно.
* Stretch - Image компонентийн хэмжээнд тохируулан зургийг байрлуулах эсэхийг тодорхойлно.
TPanel компонент
TPinel компонент нь форм дээр дэд цонхыг үүсгэж байдаг. Гэвч Pinel нь визуал компонентуудын эх цонх болж тэдгээрийг өөр дээрээ байрлуулдаг. Мөн Pinel дээр өөр нэг Pinel компонент байрлуулж болно. Дараах онцлог шинж чанаруудтай. Align: Pinel-ийг байрлуулсан эх компонентын Left, Right, Top, Botton хэсгүүдэд бэхэлдэг.
AlignMent: Pinel-ын гарчгийг хаана үзүүлэхийг тодорхойлно.
BevelInner: Дотоод ирмэгийн хэлбэрийг тодорхойлно.
BevelOuter: Гадаад ирмэгийн хэлбэрийг тодорхойлно.
BevelWidth: Гадаад дотоод ирмэгийн хэлбэрийг тодорхойлно.